Επιθετικότητα,ατομικισμός,προσοδοθηρία...
Η δραματική,δυναμική προβολή του δαρβινικού δόγματος της επιβίωσης του πλέον κατάλληλου (survival of the fittest) σε μια μεσογειακή κοινωνία, όπως η ελληνική -προστατευμένη εσωτερικά από ισχυρούς οικογενειακούς δεσμούς και εξωτερικά από ένα (έως τώρα..) γεναιόδωρο δίχτυ κοινωνικής προστασίας-είναι ένα φαινόμενο που μπορεί να παρατηρηθεί ακόμα και χωρίς ενδελεχείς κοινωνικές έρευνες.
Η εμπιστοσύνη και η αλληλεγγύη ,ιδιαίτερα σε κρίσιμες περιόδους όπως αυτήν, και η ανάπτυξη κοινωνικών δικτύων αλληλοϋποστήριξης μπορούν να κάνουν την διαφορά συγκρατώντας άτομα και ομάδες από τα επίπεδα της υπέρτατης φτώχειας και της εξαθλίωσης.Σε κεντροευρωπαϊκές κοινωνίες ,όπου το καθολικό στοιχείο διαθέτει ακόμα ερίσματα στον τοπικό πληθυσμό, τέτοια δίκτυα σε επίπεδα γειτονιών ή ενοριών είναι ιδιαίτερα συνηθισμένα. Μια εφαρμογή της θεωρίας του Κροπότκιν για την αλληλοβοήθεια ή μια πετυχημένη εφαρμογή του πειράματος της "Μεγάλης Κοινωνίας" που φιλοδοξούν να εφαρμόσουν οι Συντηρητικοί στο Ηνωμένο Βασίλειο?
Όποια και να είναι η απάντηση, θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολο τέτοια δίκτυα να αναπτυχθούν σε ελληνικές κοινωνίες, με την μεγαλύτερη δυσκολία να εντοπίζεται σε εκείνες που διαβιούν σε μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Αθήνα. Η οικογένεια, ως θεμελιώδες συστατικό της κοινωνίας, συνεχίζει να αποτελεί τον πρωταρχικό φορέα κοινωνικοποίησης και, συνεπαγωγούμενα, τον αδιαφιλονίκητο πόλο νομιμοφροσύνης, εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης για τους Έλληνες. Εκτός του ευρύτερου οικογενειακού περιβάλλοντος, υπάρχει η ευρέως παραδεδεγμένη αντίληψη ότι εκτείνεται ένας κόσμος άγνωστος ,και πιθανότατα εχθρικός,απέναντι στον οποίο είναι αναγκαία μια στάση επιφυλακής, καχυποψίας και άμυνας.
Αυτο το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ελληνικού κοινωνικού κεφαλαίου δεν διαπνέει μόνο την ιδιωτική μας ζωή και κοινωνική μας συμπεριφορά σε επίπεδο μικροκλίμακας. Στιγματίζει την εικόνα που διαμορφώνουμε για τους γύρω μας και καταρρακώνει οποιαδήποτε προπτική πρό οδου ή εξέλιξης απαιτεί συνεργασία, ανταλλαγή πληροφοριών,διαβούλευση και εν τέλει συναπόφαση.
Η δραματική,δυναμική προβολή του δαρβινικού δόγματος της επιβίωσης του πλέον κατάλληλου (survival of the fittest) σε μια μεσογειακή κοινωνία, όπως η ελληνική -προστατευμένη εσωτερικά από ισχυρούς οικογενειακούς δεσμούς και εξωτερικά από ένα (έως τώρα..) γεναιόδωρο δίχτυ κοινωνικής προστασίας-είναι ένα φαινόμενο που μπορεί να παρατηρηθεί ακόμα και χωρίς ενδελεχείς κοινωνικές έρευνες.
Η εμπιστοσύνη και η αλληλεγγύη ,ιδιαίτερα σε κρίσιμες περιόδους όπως αυτήν, και η ανάπτυξη κοινωνικών δικτύων αλληλοϋποστήριξης μπορούν να κάνουν την διαφορά συγκρατώντας άτομα και ομάδες από τα επίπεδα της υπέρτατης φτώχειας και της εξαθλίωσης.Σε κεντροευρωπαϊκές κοινωνίες ,όπου το καθολικό στοιχείο διαθέτει ακόμα ερίσματα στον τοπικό πληθυσμό, τέτοια δίκτυα σε επίπεδα γειτονιών ή ενοριών είναι ιδιαίτερα συνηθισμένα. Μια εφαρμογή της θεωρίας του Κροπότκιν για την αλληλοβοήθεια ή μια πετυχημένη εφαρμογή του πειράματος της "Μεγάλης Κοινωνίας" που φιλοδοξούν να εφαρμόσουν οι Συντηρητικοί στο Ηνωμένο Βασίλειο?
Όποια και να είναι η απάντηση, θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολο τέτοια δίκτυα να αναπτυχθούν σε ελληνικές κοινωνίες, με την μεγαλύτερη δυσκολία να εντοπίζεται σε εκείνες που διαβιούν σε μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Αθήνα. Η οικογένεια, ως θεμελιώδες συστατικό της κοινωνίας, συνεχίζει να αποτελεί τον πρωταρχικό φορέα κοινωνικοποίησης και, συνεπαγωγούμενα, τον αδιαφιλονίκητο πόλο νομιμοφροσύνης, εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης για τους Έλληνες. Εκτός του ευρύτερου οικογενειακού περιβάλλοντος, υπάρχει η ευρέως παραδεδεγμένη αντίληψη ότι εκτείνεται ένας κόσμος άγνωστος ,και πιθανότατα εχθρικός,απέναντι στον οποίο είναι αναγκαία μια στάση επιφυλακής, καχυποψίας και άμυνας.
Αυτο το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ελληνικού κοινωνικού κεφαλαίου δεν διαπνέει μόνο την ιδιωτική μας ζωή και κοινωνική μας συμπεριφορά σε επίπεδο μικροκλίμακας. Στιγματίζει την εικόνα που διαμορφώνουμε για τους γύρω μας και καταρρακώνει οποιαδήποτε προπτική πρό οδου ή εξέλιξης απαιτεί συνεργασία, ανταλλαγή πληροφοριών,διαβούλευση και εν τέλει συναπόφαση.
